vrijdag 20 februari 2009

Het zelf

Werkzeug deines Leibes ist auch deine kleine Vernunft, mein Bruder, die du "Geist" nennst, ein kleines Werk- und Spielzeug deiner großen Vernunft.


In het hoofdstuk "Von den Verächtern des Leibes" bedient Zarathustra zich van heel wat rethoriek om tegen te spreken dat het hoofd het lichaam regeert. "Lijdt" is een 'bevel' van het lichaam aan het verstand:
Das Selbst sagt zum Ich: "hier fühle Schmerz!" Und da leidet es und denkt nach, wie es nicht mehr leide --- und dazu eben soll es denken.
(Het is heel wat anders als we de communicatie van het lichaam naar het hoofd in plaats van als 'bevel', als 'signaal' beschouwen.)

Als we Zarathustra moeten geloven, is het 'zelf' groter dan het 'ik', en worden de bedoelingen van het hoofd bepaald door het lichaam. "Het lichaam ('zelf') wil scheppen."

De wereld is vervloekt om onze zonde. Zarathustra zegt het liever anders: de wereld is gemaakt door een dronken god, reinheid en gezondheid zullen we pas in onszelf vinden. Ehm, in een 'gezuiverd' zelf: een die alle gedachte aan de schepper (en aan de zondeval) heeft uitgebannen.

Wie het lichaam veracht, is arm; maar armer nog is wie de gevallen mens wil oprichten. Het is zoals de Prediker schreef: de mensen zijn zo als de beesten aan zichzelf (Prediker 3:18). Wie merkt dat de geest naar boven gaat, naar God die ons gemaakt heeft?

3 opmerkingen:

Unknown zei

Op zich best een plausibel verhaal toch dat het lichaam behoort tot het zelf? Denk maar aan de keren dat je lichaam uit balans is en wat dat doet met je geest. Hebreeuws: 'alle vlees' of 'alle ziel'... Dat lijkt inwisselbaar.
Mooie gedachte: maar armer is die de gevallen mens wil oprichten. Dat is de essentie denk ik.
Veel mensen 'lijden' nu onder een Nietschiaanse moraal van zelf je waardenuniversum moeten scheppen. Kijk maar eens wat dat voor het lichaam betekent: stress, burn-out, depressie.
Moeilijke gedachte: 'het lichaam wil scheppen' en zijn idee van de dronken schepper.

Unknown zei

De vraag naar wat het 'zelf' en het 'ik' is vind ik trouwens bijzonder interessant. Het boek 'Bronnen van het zelf' van Charles Taylor schijnt daar interessante dingen over te bevatten.

Aris zei

Dat het lichaam behoort tot het zelf heb ik niet tegengesproken. Het is inderdaad interessant om de mens als totaal, als lichaam en geest, te bestuderen. Maar het weggooien van het geestelijk inzicht is volgens mij pas echt tekort doen aan wat de mens eigenlijk is.