vrijdag 22 augustus 2014

Het lied der liederen

De Bijbel bevat ook een dichterlijk boek dat in het Hebreeuws 'Het lied der liederen' ofwel het meest mooie lied wordt genoemd. De Bijbelvertalers vertaalden deze overtreffende trap van 'lied' met 'Het hooglied'. Het hooglied is een allegorie, het maakt gebruik van de vergelijking van de liefde tussen man en vrouw om de liefde tussen God en Zijn kinderen uit te drukken. Het is daarmee een heel intieme beschrijving, maar aan de andere kant, de liefde die in deze woorden is uitgedrukt kan worden gedeeld door elk Christen die Christus als zijn of haar Verlosser mag kennen.

Het is te uitgebreid om alles in het hooglied te beschrijven, we kunnen wel enkele aspecten benoemen. Het hooglied beschrijft allereerst het zoeken van God en de Messias als het zoeken van een bruid naar haar Liefste. Het beschrijft ook de rijkdom en macht van de bruidegom (God) en de armoede maar ook de schoonheid van de bruid (de gelovige) die zij bij haar man krijgt. Het beschrijft tenslotte de toekomstverwachting naar het volgende ontmoetingsmoment van de bruid met de bruidegom.

Niet alleen het beeld van bruid en bruidegom is aanwezig, ook het beeld van Koning en bezittingsloze. De schrijver is de koning Salomo zelf. Hij gebruikt het beeld van zijn koninkrijk om de heerlijkheid van het Koninkrijk van God te beschrijven. Er waren geen koningen voor Salomo die God had gezegend met zoveel rijkdom en vrede als Salomo zelf, wiens naam 'vrede' betekent.

Door het voorkomen van de naam van Salomo in het hooglied en doordat de naam van God niet expliciet genoemd wordt in hooglied zijn sommigen gaan denken dat het hier om een letterlijke liefdesgeschiedenis gaat. Dat is precies hetzelfde als de klassieke fout van iemand die nog nooit gedichten heeft gelezen en niets met poëzie heeft: de figuurlijke betekenis over het hoofd zien en zich gaan voorstellen dat het gedicht iets letterlijk beschrijft. Het is zoiets als denken dat koning David echt dacht dat God een herder was en dat hijzelf een schaap was na het lezen van psalm 23, of denken dat er met het Lam van God in de Openbaring aan Johannes echt een gestalte van een lam bedoeld wordt.

Sommige beschrijvingen uit het hooglied hebben wel toelichting nodig omdat ze wat culturele context hebben. Als wij iemands schoonheid zouden beschrijven zouden we het niet meer hebben over de mooie witte tanden waarvan er niet één ontbreekt: in onze westerse wereld is dat vrij vanzelfsprekend, als er een tand afbreekt of je tanden minder wit worden nemen we meteen een behandeling bij de tandarts... Wij hebben het niet meer over mirre en wierook maar over dure parfums. Wij zouden sowieso iemands uiterlijk en schoonheid niet zo expliciet durven omschrijven, en al helemaal niet met de vergelijkingen van het hooglied! Er worden namelijk vergelijkingen van heel de schepping van God gebruikt: dieren, planten, vruchten, gesteenten, enz. Verder, als wij het over overvloed hebben hebben we het nog wel over wijn en paleizen, goud en zilver, maar niet meer over tuinen met specerijen, hoewel we ons wel iets bij een prachtige tuin kunnen voorstellen. Een merkwaardig beeld dat ook wordt gebruikt is dat Salomo veel vrouwen had, maar waarbij de bruid 'de enige' is: een door de cultuur ontstane situatie die Jezus Christus ons beslist leert niet de bedoeling van God te zijn.

Toch is het hooglied een door de Geest van God ingegeven lied dat de liefde tussen God en de gelovige zo mooi beschrijft dat er geen mooier lied is:
Vele wateren kunnen de liefde niet uitblussen
en rivieren spoelen haar niet weg.
Al gaf iemand al het bezit van zijn huis voor de liefde,
men zou hem smadelijk verachten. (Hooglied 8:7)

Geen opmerkingen: