De drie eerste principes van christen-zijn

Het boek 'The seven habits of highly effective people' van Stephen R. Covey is een invloedrijk boek geweest op het gebied van leiderschap en zelfmanagement. Het boek begint met een belangrijk principe: "Inside-out", ofwel: de wereld verbeteren begint bij jezelf. Voor een christelijke levenshouding vind ik het relevant om te kijken hoe bepaalde principes zich tot het christelijk geloof verhouden. Hoewel Covey lid was van de Kerk van Jezus Christus van de heiligen der laatste dagen, zijn de zeven principes seculier geformuleerd.

De zeven principes zijn:

1. "Wees proactief": laat je niet leiden door omstandigheden of door anderen, maar wees ervan bewust dat je aan de meeste dingen iets kunt doen.
2. "Begin met het doel voor ogen": denk er goed over na wat je nu eigenlijk wilt.
3. "Zet het belangrijkste voorop": breng wat je wilt ook in praktijk door je leven te organiseren.
4. "Denk win-win": zoek naar de motivatie van anderen en combineer die met die van jezelf.
5. "Zorg ervoor dat je eerst begrijpt, daarna om begrepen te worden": luister eerst goed naar de ander voordat je met je advies of oordeel komt.
6. "Zoek synergie": wees open voor nieuwe mogelijkheden die ontstaan bij de samenwerking met anderen.
7. "Houd de zaag scherp": zorg ervoor dat je zelf in conditie blijft, zowel fysiek als mentaal, emotioneel en spiritueel.

Zoals al gezegd zijn deze principes seculier geformuleerd. Hoe verhoudt dat zich tot principes van leven die God ons in de Bijbel leert? Ik vind het mooi om het te vergelijken met het onderwijs van Jezus in de toespraak op de berg (evangelie van Mattheüs, 5-7). Dat gaat vooral over de eerste 3 principes, dus degenen die Covey onder "private victory" schaart.

Deze toespraak van Jezus begint met het tweede principe, namelijk het doel voor ogen. Dat doel is het Rijk van God, dus dat principe is: Zoek eerst het Rijk van God. De eerste uitspraken van Jezus beginnen met "Gelukkig ben je als ..." (5, 1-12). Deze uitspraken gaan erover om alles opzij te zetten voor het Rijk van God. Als christen heb je een opdracht om de wereld anders te maken door naar de geboden van God te leven. Je hebt een missie. "Laat uw licht zo schijnen voor de mensen, dat zij uw goede werken zien en uw Vader, Die in de hemelen is, verheerlijken" (5, 13-16). Een derde onderdeel van dit doel voor ogen is dat we ons verdiepen in de Bijbel die God heeft gegeven om ons doel aan te wijzen. Lees de Bijbel en houd Gods geboden. (5, 17-19)

Het tweede deel van de toespraak van Jezus gaat over het in praktijk brengen van dat doel (5, 20-6, 34), wat overeenkomt met het tweede en derde principe. Er zijn verschillende aspecten te noemen, bijvoorbeeld: Ga niet automatisch met de traditie of met de algemene opinie mee. (5, 20) Handel nu meteen. (5, 25) Zet alles opzij voor het belangrijkste. (5, 29-30) Wees volmaakt. (5, 48) Leef niet om door anderen gezien te worden. (6, 1-18) Dien geen twee heren. (6, 19-24) Wees niet bezorgd. (6, 25-34)

Het derde deel gaat over proactief zijn, het eerste principe. Eerst wordt genoemd dat het oordelen van anderen ook het oordelen van onszelf is. Oordeel niet. (7, 1-6) Het tweede aspect van proactief zijn is bidden tot God. We moeten vertrouwen dat God ons geeft wat we vragen. Bid, en u zal gegeven worden. (7, 7-11) Het derde aspect van proactief zijn is dat we strijden om in het Rijk van God binnen te gaan. We moeten de woorden van God niet alleen horen, maar ook doen. We moeten horen en doen. (7, 13-27)

Samenvattend zijn deze principes dus:

• Zoek eerst het Rijk van God; je hebt een missie.
• Zet alles nu opzij voor het belangrijkste, wees volmaakt en niet bezorgd.
• We moeten horen en doen.

In het centrum van de toespraak van Jezus staat het gebed dat hij aan ons geleerd heeft, en dat dit alles bevat (6, 9-13):

Onze Vader, Die in de hemelen zijt.
Uw Naam worde geheiligd.
Uw Koninkrijk kome.
Uw wil geschiede, zoals in de hemel zo ook op de aarde.
Geef ons vandaag ons dagelijks brood.
En vergeef ons onze schulden, zoals ook wij onze schuldenaren vergeven.
En leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze.
Want van U is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid, tot in eeuwigheid. Amen.

P.S. Op de vier laatste principes van Covey hoop ik een andere keer terug te komen.