donderdag 28 augustus 2014

Profetie

De profetieën in de Bijbel zijn niet allemaal meer van deze tijd. Dat bedoel ik letterlijk: een groot gedeelte van de opgeschreven profetieën zijn al uitgekomen voor het jaar 2014. Heeft het ons daarom niets meer te zeggen? Dat is wat anders! Maar op welke manier?
  • Als bewijs van de waarheid van de Bijbel? Ik zet het met een vraagteken, omdat het niet zo makkelijk is. De profetieën zijn geen koude gedetailleerde weergaven van feiten, maar waarschuwingen en aanmaningen. Soms noemen profetieën echter wel namen. Maar dan zegt de scepticus: "Deze profetie is vast geschreven of aangepast nadat het gebeurd is!" Tja. Geschreven nadat het gebeurd is? Dan moet dat iemand zijn geweest met heel wat inlevingsvermogen, als hij een waarschuwing met gevoel schrijft voor iets wat al gebeurd is. Bovendien lijkt het me dat er dan geen profeten hebben bestaan maar alleen 'profetieschrijvers', een zeer twijfelachtige bewering. Aangepast nadat het gebeurd is? Bij het overschrijven van de boekrol misschien? Dan is dat aardig perfect en opnieuw zeer creatief gedaan. Een andere tegenwerping kan zijn: "De profeten gebruikten hun eigen goede kijk op politiek om te profeteren". Daarop zou ik kunnen antwoorden: ik weet aardig wat voorbeelden van profeten die wij voor gek uitgemaakt hadden met hun voorspellingen. Bovendien, als hun profetie ook maar één keer niet uitkwam, zou het duidelijk zijn dat ze niet Gods woord uitspraken en zouden ze volgens de mozaïsche wet moeten worden gedood (Deuteronomium, 13:5). Laten we het erop houden dat het karakter van profetieën de eerlijke lezer in ieder geval kan laten twijfelen of dit niet misschien de woorden van God zelf zijn.
  • Als duiding van de geschiedenis. De profetieën laten zien dat God regeert, en soms waarom Hij handelt zoals Hij handelt.
  • Om de perversie van de zonde en van de maatschappij te laten zien. De profetieën laten zien hoe erg het met de maatschappij gesteld kan zijn als de leiders of gewoon de leden ervan tegen God overtreden. Het kan een spiegel zijn voor jezelf en voor de huidige maatschappij.
  • Om de ontferming van God te laten zien. De profetieën laten zien hoe God ons laat waarschuwen door de profeten om Hem te zoeken en ons leven te beteren, en ze laten de liefde van God zien in de troost en ontferming die er in het Evangelie is. Want de profetieën hebben ook geprofeteerd van de komst van de Messias en van de vrede van het komende Koninkrijk van God!

Het grootste deel van de profetieën die zijn opgeschreven betreft Israël, het volk dat God Zelf zijn identiteit heeft gegeven. Onder de profetieën zijn er echter ook opgeschreven die gericht waren aan de volken om Israël heen. Dat betekent dat God de waarde van profetie (bewijs van Zijn waarheid, duiding van de geschiedenis, aanwijzen van de zonde, uitspreken van ontferming) niet alleen aan Israël gaf, hoewel het Woord van God bij Israël overvloediger is geweest. Bij het bijbelonderzoek daarnaar heb ik synopses gemaakt van de profetieën gericht aan verschillende volken (ze zijn nog niet compleet, suggesties zijn welkom).

Wat is de betekenis dat God Zich vroeger vooral aan één volk, aan Israël, heeft verbonden? Het is niet zo dat God een God van een volk is, alsof Hij het ene geslacht prefereert boven het andere. Het is andersom: er is een volk dat God zelf zijn identiteit heeft gegeven, dat niet eens bestond voordat God het opzocht, nog geen land had, geen wet, geen godsdienst. Het volk Israël is een plant die God zelf geplant heeft; dat is ook waar de apostel Paulus het in zijn brief aan de gemeente in Rome mee vergelijkt (11:16). Deze plant is nu echter uitgebreid met takken uit heel de wereld, en haar natuurlijke takken zijn afgebroken omdat ze dor waren: Israël heeft grotendeels Jezus niet aangenomen als Messias. Daarom heeft God ze "onder de ongehoorzaamheid besloten" "totdat de volheid van de overige volken zal zijn bereikt" (11:25, 32), hoewel God de gelovige Israëlieten niet verstoot (zoals Hij de gelovigen uit andere volken ook nooit heeft verstoten). Op deze manier blijkt dat de ontferming van God over een volk uit genade is en niet op grond van afkomst.
"Dus Hij ontfermt Zich over wie Hij wil, en Hij verhardt wie Hij wil." (9:18)
"Want God heeft hen allen in ongehoorzaamheid opgesloten om Zich over allen te ontfermen." (11:32)

vrijdag 22 augustus 2014

Het lied der liederen

De Bijbel bevat ook een dichterlijk boek dat in het Hebreeuws 'Het lied der liederen' ofwel het meest mooie lied wordt genoemd. De Bijbelvertalers vertaalden deze overtreffende trap van 'lied' met 'Het hooglied'. Het hooglied is een allegorie, het maakt gebruik van de vergelijking van de liefde tussen man en vrouw om de liefde tussen God en Zijn kinderen uit te drukken. Het is daarmee een heel intieme beschrijving, maar aan de andere kant, de liefde die in deze woorden is uitgedrukt kan worden gedeeld door elk Christen die Christus als zijn of haar Verlosser mag kennen.

Het is te uitgebreid om alles in het hooglied te beschrijven, we kunnen wel enkele aspecten benoemen. Het hooglied beschrijft allereerst het zoeken van God en de Messias als het zoeken van een bruid naar haar Liefste. Het beschrijft ook de rijkdom en macht van de bruidegom (God) en de armoede maar ook de schoonheid van de bruid (de gelovige) die zij bij haar man krijgt. Het beschrijft tenslotte de toekomstverwachting naar het volgende ontmoetingsmoment van de bruid met de bruidegom.

Niet alleen het beeld van bruid en bruidegom is aanwezig, ook het beeld van Koning en bezittingsloze. De schrijver is de koning Salomo zelf. Hij gebruikt het beeld van zijn koninkrijk om de heerlijkheid van het Koninkrijk van God te beschrijven. Er waren geen koningen voor Salomo die God had gezegend met zoveel rijkdom en vrede als Salomo zelf, wiens naam 'vrede' betekent.

Door het voorkomen van de naam van Salomo in het hooglied en doordat de naam van God niet expliciet genoemd wordt in hooglied zijn sommigen gaan denken dat het hier om een letterlijke liefdesgeschiedenis gaat. Dat is precies hetzelfde als de klassieke fout van iemand die nog nooit gedichten heeft gelezen en niets met poëzie heeft: de figuurlijke betekenis over het hoofd zien en zich gaan voorstellen dat het gedicht iets letterlijk beschrijft. Het is zoiets als denken dat koning David echt dacht dat God een herder was en dat hijzelf een schaap was na het lezen van psalm 23, of denken dat er met het Lam van God in de Openbaring aan Johannes echt een gestalte van een lam bedoeld wordt.

Sommige beschrijvingen uit het hooglied hebben wel toelichting nodig omdat ze wat culturele context hebben. Als wij iemands schoonheid zouden beschrijven zouden we het niet meer hebben over de mooie witte tanden waarvan er niet één ontbreekt: in onze westerse wereld is dat vrij vanzelfsprekend, als er een tand afbreekt of je tanden minder wit worden nemen we meteen een behandeling bij de tandarts... Wij hebben het niet meer over mirre en wierook maar over dure parfums. Wij zouden sowieso iemands uiterlijk en schoonheid niet zo expliciet durven omschrijven, en al helemaal niet met de vergelijkingen van het hooglied! Er worden namelijk vergelijkingen van heel de schepping van God gebruikt: dieren, planten, vruchten, gesteenten, enz. Verder, als wij het over overvloed hebben hebben we het nog wel over wijn en paleizen, goud en zilver, maar niet meer over tuinen met specerijen, hoewel we ons wel iets bij een prachtige tuin kunnen voorstellen. Een merkwaardig beeld dat ook wordt gebruikt is dat Salomo veel vrouwen had, maar waarbij de bruid 'de enige' is: een door de cultuur ontstane situatie die Jezus Christus ons beslist leert niet de bedoeling van God te zijn.

Toch is het hooglied een door de Geest van God ingegeven lied dat de liefde tussen God en de gelovige zo mooi beschrijft dat er geen mooier lied is:
Vele wateren kunnen de liefde niet uitblussen
en rivieren spoelen haar niet weg.
Al gaf iemand al het bezit van zijn huis voor de liefde,
men zou hem smadelijk verachten. (Hooglied 8:7)